آنچه که باعث تمایز و تفاوت بین فرش های ماشینی در کیفیت، قیمت و زیبایی می شود، شانه و تراکم در فرش ماشینی است. هر فرش ماشینی دارای دو تراکم طولی و تراکم عرضی می باشد که همین تراکم ها است که میزان کیفیت و زیبایی و ظرافت و به دنبال آن قیمت فرش ماشینی را مشخص می کند.
تعریف شانه و تراکم فرش ماشینی چیست؟
تراکم در حقیقت همان تعداد گره هاست. همان طور که می دانید، گره ها در فرش ماشینی U شکل هستند که به دور نخ تار پیچیده می شوند و در آخر با آهار فرش ماشینی فیکس می شوند.
تعداد گره های زده شده در یک متر از عرض را تراکم عرضی و یا شانه می گویند. تعداد گره های زده شده در یک متر از طول را تراکم طولی و یا تراکم می گویند.
برای مثال، فرش 500 شانه ماشینی یعنی در یک متر از عرض آن تعداد 500 گره زده شده باشد و در 10 سانت آن 50 گره زده شده باشد.
در حقیقت این گره ها همان نخ پود هستند که به دور نخ تار پیچیده می شوند.
انواع شانه و تراکم فرش ماشینی
هر اندازه شانه و تراکم در فرش های ماشینی بیشتر باشد، کیفیت، زیبایی و ظرافت و فشردگی و انسجام آن بیشتر است و هر اندازه این شانه و تراکم در محصولات ماشینی بیشتر شود، از ضخامت آن کم می شود چون با بالارفتن شانه و تراکم، میزان ضخامت نخ بافته شده کم می شود.
در فرش 700 شانه با تراکم 2550 بدین صورت است که تعداد 700 گره در یک متر از عرض آن و تعداد 2550 گره در یک متر از طول آن زده می شود و بدین صورت قالی های هفتصد شانه، محصولاتی هستند که بسیار باکیفیت تر از 500 شانه و یا 350 شانه است چون تعداد گره های بالاتری دارند. این فرش های با تراکم 2550، با نخ 18 سه لا و 21 سه لا بافته می شود و ضخامتی در حدود 9 میلیمتر دارند.
در فرش های 1000 شانه با تراکم 3000 تولید بدین صورت است که نخ با ضخامت 30 تا 30 میلی را که ضخامتی کمتر از نخ بافته شده در فرش 700 شانه دارد. در یک متر از عرض آن 1000 گره و در یک متر از طول آن 3000 نخ پود به صورت گره U شکل زده می شود.
در فرش های 1200 شانه دستبافتگونه با تراکم 3600، تعداد 1200 گره در یک متر از عرض آن و تعداد 3600 گره در یک متر از طول آن زده می شود. این فرش های لوکس ماشینی که ظرافت و زیبایی بسیاری دارند با نخ 36 میلی بافته می شوند ضخامت این محصولات در حدود 6 میلیمتر است که ضخامتی کمتر از 700 شانه و 1000 شانه دارند.
فرش های 1500 شانه با تراکم 4500 جز ظریف ترین و زیباترین محصولات ماشینی است که ظرافتی بسان قالی های دستباف دارند و جز فرش های نازک هستند چون با نخ 50، 55 و 60 بافته می شوند و تعداد 1500 گره در یک متر از عرض و تعداد 4500 گره در یک متر از طول دارند و بسیار ریز بافت و ظریف هستند.
پس در جواب این سوال که منظور از شانه و تراکم در فرش چیست باید گفت که به تعداد گره هایی که در یک متر از عرض و تعداد گره هایی که در یک متر از طول زده می شود، اطلاق می گردد.